II.

Ferruh Ağa'nın büyük büyük dedesi XVIII. yüzyılın ortalarına kadar Edremit voyvodalığı yapan büyük hayırsever Mehmet Emin Agaydı.Ağa Camii ve hemen yanında bulunan hamam da onun adına yaptırılmıştı.Çok çalışkan olmasının yanında kimi zaman islerini yoluna koyabilmek için kaba güce başvurduğu da olurdu.Sert bir mizacı altında aslında müşfik bir insandı. Atalarından kalan büyük arazilere önceleri yorenin tek geçim kaynağı olan susam yetiştiriciliği ve ticareti yapmıştı.Edremit’i fazlasıyla etkileyen kuraklığın ardından yörede ünü sonraları Osmanlı Saray mutfağına kadar gidecek yörenin en kezzetli zeytin yağlarını üretecekti.

Susam üretimine alışmış yöre insanı için önceleri zeytin dikimi,sulaması,gübrelemesi,silkme ve zeytini sıkımının ardından depolanması da büyük bir özveri istiyordu.Yamaç ve bayırları sıra sıra saran minik zeytin fidanların özellikle yaz aylarında sulanmasında eşeklerden faydalanmaktaydılar.Buna karşın minik fidanlar kavurucu sıcağa dayanamıyor ve kimi zaman kuruyordu.Su kuyusu olmayan zeytin bahçelerine eşek ve katırlarla su taşınıyor ve yaşı ilerlemiş kimi üreticiler ise susam ürettikleri günleri büyük bir özlemle arıyorlardı.Midilli adasından gemiyle getirilen delice köklü zeytin fidanları önceleri talep görmezden sonraları en aranan zeytin cinsi oluvermişlerdi. Osmanlı padişahı da özelikle zeytinciliği destekliyor ve yöneticilere de bu hususa önem verilmesi konusunda tavsiyelerde bulunuyordu.Susam üretimi ve ticaretini bırakan Emin Ağa, kasabanın diğer önemli kişileri gibi zeytine yönelmeye başladı.Zamanla gerek ekonomik gerekse nüfuz anlamında kasabanın en önemli kişilerinden biri olmuştu.Cennet Ayağı'nda büyük meyve bahçeleri ile Edremit ve Havran da onlarca hektar zeytinliği vardı.Evi ise Kirbakilerin evinin alt sokağında bulunuyordu.Ama devamlı kullandığı evi ise Bayramyerinde Rum ustalara yaptırdığı muazzam güzellikle köşktü.Kasabanın en güzel yapılarından biri sayılırdı.1902-1906 yıllarında dönemine göre oldukça pahalı sayılabilecek bir meblağla yaptırılmıştı.Ferruh Ağanın, oğlu gibi sevdiği Fahreddin ise onun sağ kolu gibiydi.Bu genç delikanlı yaşının üzerinde bir olgunlukla tüm kasabanın güvenini kazanmış ve birçok hususta akil insan oluvermişti.Fahreddin'in babasi Mahmut Esat Efendi de eski bir zaptiye çavuşuydu.Ferruh Ağa'nın tüm hayatını biliyor ve onun en zor zamanlarında yanında bulunuyordu.

Ertesi gün yani 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’in işgal haberi tüm yurtta oldugu gibi Edremit'te de duyulduğu ilk andanan itibaren büyük gibi öfke ve üzüntüye yol açtı.Meyhabeler sokağında Rumların dünkü neşeli kutlamasının neden şimdi daha iyi anlaşılıyordu.Önceden haber almışlardı.Edremitli efelerin öfkesi dalga dalga tüm körfeze yayılmıştı.Edremit’tin efeleri bu işgale sesiz kalmadı ve efe alanı meydaninda büyük bir kalabalık toplandı.Turk bayrakları açan vatansever Edremitliler tek vücut olmuş milliyetçi sloganlar atıyorlardı.
Durum çok geçmeden anlaşılacak ve bu vahim hadiiye karşı bir tedbir ve mukavemet gösterme yolları aranılacaktı.

Karanlık bir Edremit akşamı, Hekimzade Yusuf Sinan Camisi ya da diğer adıyla Kurşunlu Cami’nden yatsı ezanı tüm kasabanın semalarında yankılanıyordu. Zaptiye Çavuşu Kerimiddin Bey, Cami cemaati ve imam Hamdullah Efendi ve Edremit eşrafının ileri gelenleri,vakit kaybetmeden Edremit Kaymakamı Köprülü Hamdibey'e gittiler ve İzmir’in işgalini şiddetli bir protesto ile tüm yurda duyuracaklardı. Edremit için olası tehlikeleri içeren bir tedbir alma yoluna gidilecekti. Kaymakam Hamdibey,bir önceki Edremit Kaymakamı görevini yapan Ahmet Hiçabi Bey(1915-1917) den bu önemli vazifeyi devralmış ve iki senedir (1917-1919) görevi büyük bir özveri ve vatanseverlik ruhuyla yapmaktaydı.

Ebubekir Kuri